De campagne 'mystery shoppers' rond de verkoop van alcohol en tabak

Mieke Claes (N-VA): Ik verwijs naar de schriftelijke voorbereiding van mijn vraag. Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, uit de resultaten van mystery shopping campagnes rond het verkoopverbod voor alcohol en tabak aan minderjarigen blijkt dat maar liefst 69,4% van de gecontroleerde handelszaken in overtreding is wat betreft tabak. Bijna 90% van de gecontroleerde zaken verkoopt alcohol aan minderjarigen.

Bij de aankoop wordt amper gevraagd naar een leeftijdsbewijs, zeker bij de verkoop van alcohol. 15-jarigen ondervinden dus geen enkel probleem om aan alcohol te geraken.

Opvallend is dat hardleerse handelaars die eerder in de fout gingen maar niet leren uit hun fouten. Efficiënte controles, blijvende sensibilisering en eventuele sanctionering zijn zeer belangrijk.

Mijnheer de minister, wat is uw reactie en wat gaat u hieraan doen?

Minister Frank Vandenbroucke: Mevrouw Claes, komende zomer voeren we een tweede campagne om het verkoopverbod van alcohol en tabaksproducten aan minderjarigen te controleren, opnieuw met minderjarige mysteryshoppers.

Uit onderzoek is bovendien gebleken dat repressief optreden bij controles juridisch haalbaar en correct is. Er zal bijgevolg repressief opgetreden kunnen worden bij de vaststelling van inbreuken. Dat zal het geval zijn voor handelszaken waar ofwel tijdens de zomercampagne van vorig jaar inbreuken werden vastgesteld en naar wie een informatiebrief werd verstuurd, ofwel waar er al lang, op basis van eerdere inlichtingen en/of observaties duidelijkevermoedens zijn dat er alcohol of tabaksproducten aangeboden of verkocht worden aan minderjarigen, bijvoorbeeld in jongerencafés. Bij vaststelling van inbreuken zullen de controleurs zich legitimeren en uitleg geven na afloop van de controle.

Voorafgaandelijk komt er een communicatiecampagne om de zomercampagne aan te kondigen en de wetgeving bij de betrokken handelaars nog eens duidelijk in beeld te brengen.

Naast de nieuwe campagne met mysteryshoppers zijn ook de klassieke observatiecontroles nog een belangrijk deel van de planning van de inspectiedienst. De planning van de klassieke controles gebeurt volgens het risk-based pricipe. Zo wordt in uitgaansbuurten gecontroleerd wanneer er veel minderjarigen verwacht worden, bijvoorbeeld bij fuiven van jeugdverenigingen, 100- dagenvieringen, laatste schooldag. Die controles worden regionaal aangestuurd, om zo met specifieke omstandigheden en kenmerken per regio rekening te houden.

Naast het verbaliseren werkt de inspectie ook preventief, sensibiliserend, waarschuwend. Er worden tips en suggesties meegegeven aan steden, gemeenten en politiediensten over hoe op te treden bij grote evenementen, zodat die correct verlopen, bijvoorbeeld door te werken met leeftijdsbandjes. Daarnaast geeft de inspectiedienst ook regelmatig presentaties over de wetgeving rond alcohol- en tabaksverkoop en bijhorende controles bij onder andere jeugdwerkingen en jeugdverenigingen.

Mieke Claes (N-VA): Mijnheer de minister, bedankt voor uw antwoord. Het is u niet onbekend dat we koele minnaars zijn van het systeem van mystery shoppers, waar we vanochtend al over hebben gedebatteerd. Het ging mij vooral om de cijfers die de campagnes opleverden.

Wij zijn ervan overtuigd dat er extra moet worden ingezet op handhaving. Efficiënte controles zijn van belang. Het is een en-enverhaal: sensibiliseren en sanctioneren waar nodig. U erkent dat het er vooral om gaat op te treden op plaatsen waar er vorig jaar een inbreuk of meerdere inbreuken werden vastgesteld.